Üstünü ‘ALTIN’mışçasına Parlatmak İçin Naçizane Bir Vizyon Tohumu

Üstün yetenek: (MEB,1992)’ye göre “Genel ve/veya özel yetenekleri açısından,yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği konunun uzmanları tarafından belirlenmiş çocuklardır.” (Akt.Dağlıoğlu ve Metin,2002).

Üstün yetenekliler eğitimi veren okulların; üstün yetenekliöğrencilerinin bireysel yeteneklerinin farkında olarak kapasitelerini en üst düzeyde kullanmaları ve üstün oldukları alanlarda en üst düzey eğitimi almalarını amaçlamış olmalarıgerekmektedir.

Üstün Zekalı ve Yetenekliler Eğitimi Anabilim Dalı;üstün zekalı öğrencilerin yer aldığı sınıf ve okullarda görev yapacak öğretmen seçimindeçeşitli kriterleri uygulamaktadır.

Üstün zekalı ve yeteneklilere yönelik farklılaştırılmış eğitim programlarının sunulması, söz konusu öğrencilerin var olan, mamafih geliştirilebilir de olan potansiyellerinin gözlemlenebilir, ölçülebilir ve söz gelimi rayici yüksek dereceli bir performansa dönüştürmek, niteliksel ve niceliksel gelişme sürecine sokmak içindir. Üstün yeteneklere sunulması gerekenleri teorik olarak sıralamak bir hayli kimsenin sahip olduğu bir kabiliyet olagelmiştir(!)Kifayetsiz muhterisler kendilerini buna adayadursun, gerçeklerle baş başa olanlar bu konudaki araştırmalarına her geçen süre bir yenisini ekleyerek yapıcı olmaya, üretip uygulamaya koymaya devam etmektedir.Üstün zekalı çocuklar;

Problem çözebilme,

Bilimsel düşünebilme,

Fikirleri organize edebilmek için etkili stratejiler kullanma,

Kaynakları etkili kullanma,

Kendi performansını izleme,

Zamanı verimli ve etkili biçimde yönetme,

Araştırma-İnceleme-Deney yapabilme,

Motivasyon, kendi becerileri ile ilgili olumlu inançlara sahip olma,

Yaratıcılık,

Eleştirel düşünebilme,

Duyarlılık/Dürüstlük,

Olayları ve olguları bilim-teknoloji-toplum, ilişkisi içinde görebilme,

Sağlıklı iletişim kurabilme,

Liderlik becerilerini geliştirebilme,

Bağımsız çalışabilme,

İşbirliği yapabilme,

İnisiyatif kullanabilme,

Kendilerine tepki verebilme, öz eleştiri yapabilme, sorumluluk alabilme,

Karar verebilme,

Konsantrasyon,

Muğlak ve zora ihtiyaç duyma, (bununla beslenme de diyebiliriz)

Yüksek derecede merak, ileri düzey ilgi,

Bedenini, aklını ve duygularını uyum içerisinde geliştirebilme,

Olumlu benlik kavramı geliştirebilme,

Riski göze alabilme…

gibi birçok özelliğe sahip olabilir desek de pek çok kez tersinir bir durum olduğunu ifade etmeliyiz.

Kendimi; ‘Kendimi nasıl ifade edebilirim?’ diye düşünürken en kestirme yolu bulduğuma inandığım bir tasarrufla açıklamalıyım.

YES, NO, PO

“Yes, No, Po” tekniğinde aslında biz, bir şeyin doğru ya da gerçek olduğuna karar vermeliyiz. Ana sorularımız şunlar:

-Bu cümle DOĞRU-YANLIŞ diye KESİN bir şekilde YARGILAYABİLECEĞİM bir şey mi?

-Elimde yargılama yapabilecek kadar kesin bilgi var mı?

-Buna yargılayıcı mı yoksa YARATICI mı yaklaşmak istiyorum?

Karar vermek yerine YARATICI düşünmek istiyorsak, BELKİ-BİLMİYORUM-YARATICI OLMAK İSTİYORUM anlamlarında PO.

PO: Fikrin belirsizliğini kabul ettiğimizi ya da o fikri bir hayal, bir öneri olarak ele almak istediğimizi gösterir. Kelime yeni olup, POETRY (şiir), SUPPOSITION (tahmin, varsayım), HYPOTHESIS (hipotez, varsayım, kabul) kelimelerindeki PO’lara atıf olarak oluşturulmuştur.

Deneyelim: Tek düşünen varlık insandır.

                      İnsanlar en karmaşık genetiğe sahip canlılardır.

                      Mars gezegenindeki yaşam formu Dünya’ya ayak basmıştır.

                      Babalar aileleri için annelerden daha fazla emek vermelidir.

                      Bilimin dalları yetersizdir.

Engelli insanlar bilim adamı olup bilim dünyasına katkı sağlayamazlar.

                      Spor özgüveni destekler.

                      Matematik yaşamın bulunduğu ve bulunmadığı her yerdedir.

                      Üstün zekalı ve yeteneklilerin özel eğitim almaya ihtiyaçları yoktur.

                      Her üstün, başarılı ve her anlamda güçlüdür.

                      Tüm üstünler aynı niteliklere sahiptir. Bahsi geçen nitelikler bulunmuyorsa üstün değildir.

Siz bu hipotezlerin her birine ayrı ayrı katılarak YES, katılmayarak NO diyebilirsiniz. Aynı zamanda bazılarına yes bazılarına ise no diyebilirsiniz. PO için; fikirlerinizi bilimsel bulgular, hayalgücü gibi çeşitli yöntemlerle gerekçelendirerek yeni hipotezler ortaya atabilirsiniz. Bu anlamda oluşabilecek yesve no dediğiniz durumların kombinasyonu matematiksel olarak saniyeler içinde hesaplanabilirken,po’larınızhiçbir formülle, hiçbir fonksiyon makinesi ile hesaplanamaz. Tarihteki istisnasız tüm bilimsel gelişmeler, buluşlar, çözümler PO sayesinde gövde bulmuştur diyemez miyiz(?)

İşte üstün zekalı ve yetenekliler de böyledir. Her şey, “Onlara yes mi diyoruz, no mu diyoruz yoksa yeni yordam-ı cedideler ile yaklaşarak sonu olmayan, üreyebilen, evrilebilen bir vizyon mu kazanıyor, kazandırıyoruz?”a bağlıdır.

Şükran AVCI SARIKAYA

Üstün Zekalılar ve Yetenekliler Sınıf Öğretmeni