Davranışlarımızı yönlendiren istek ve güdülerimizdir. Davranışlarımızın altında bir istek ve ihtiyacı karşılama güdüsü vardır, bu da davranışlarımızın devamlılığını sağlar. Burada devreye giren motivasyondur. Motivasyon, insanları belli bir amaç için harekete geçiren ve davranışlarına yön veren güçtür.

Renzulli, yaratıcılığını sergileyerek başarı gösteren bireyler üzerinde yaptığı incelemeler sonucunda üstün yetenekliliği şu şekilde tanımlamıştır; “Üstün yeteneklilik, insan özelliğinin üç temel özellik arasındaki ilişkiden oluşur. Bunlar;  genel ve özel yetenek, yaratıcılık  ve motivasyondur. Peki üstün yeteneklilikte motivasyon belirleyici bir güçse üstün zekalı çocukların motivasyonu nasıl sağlanmalıdır?

Yapılan araştırmalar genellikle üstün zekâlı çocukların normal yaşıtlarına göre yüksek düzeyde içsel motivasyona sahip olduklarını göstermektedir. Bu içsel motivasyonu sağlayan ise çevresel etki ya da ödül değil, öğrenme istekleridir. İçsel motivasyona sahip olan üstün zekâlı bir öğrenci kendi memnuniyeti için çalışır, etkinliklerden zevk alır, zorlayıcı görevleri tercih eder. Buradaki en büyük rol üstün zekâlı bir öğrencinin okul ortamına düşmektedir. Öğrenci okul ortamında müfredat bakımından desteklenirse içsel motivasyonu yükselecektir. Okul ortamı haricinde üstün zekâlı çocukların motivasyonunu etkileyen diğer etmenler ise; öğretmenin rolü ve ebeveynlerin desteğidir.

Öğretmenler; üstün zekâlı çocukların kendini zorlayan bir öğrenme çevresi aradığının farkında olmalı, öğrenilen bilgileri tekrar eden rutin bir sınıf ortamı yerine sorgulamanın olduğu, yaratıcı sınıf ortamları oluşturmalıdır. İhtiyaçları karşılanan ve bağımsız bir çalışma ortamında ilgileri doğrultusunda etkinlik yapan öğrenciler içsel motivasyonunu sağlayacak ve başarısı artmış olacaktır.

Ebevenylere düşen ise; erken yaşlarda çocukların seçimlerine değer veren, özgür ve destekleyici ev ortamı yaratmaları, onları baskıcı bir yapıda yetiştirmemeye dikkat etmeleridir.  Bu çocukların  zekasına değil gösterdiği çabaya övgü de  motivasyonu arttırıcı güç olacaktır. Unutmayalım ki her çocuk özeldir ve bizlerin ellerinde şekillenir.

Buket KAYIŞ

Üstün Zekâlılar Sınıf Öğretmeni