14 Mart Dünya Pi Sayısı Günü

14 Mart Dünya Pi Sayısı Günü

Matematiğin en önemli sabiti hiç şüphesiz ki matematiğin her alanında karşımıza çıkan ve diğer bilim dallarını etkileyerek onlarında kullanım alanlarında karşımıza çıkan Pi sayısı ve diğer adıyla Arşimet sabitidir. Sizce; “Matematiğin her alanında karşımıza çıkması mıdır, Pi sayısını özel yapan?” Tabiki de hayır.

Günümüzde hangi daireyi alırsanız alın dairenin çevresini hesaplayıp çapına böldüğümüzde her zaman karşımıza Pi sayısı çıkacaktır.Pi ismini Yunanca “çevre” sözcüğünün ilk harfi olan π harfinden alır,ilk gerçek değerinin ise Arşimet tarafından kullanıldığı söylenir.Çok eskiden beri bilinip farklı devirlerde farklı milletler tarafından kullanılmış,kuralsız ondalık açılımı yüzünden insan hafızasını zorlayan, bu nedenle ezberlenmesi ilgi çekici görünen bir sayıdır. İsviçreli matematikçi Leonard Euler 1737 yılında yayınladığı eserinde,daire çevresinin çapına oranında bu sembolü kullandı,Euler'den sonra gelen tüm matematikçiler bu sembolü benimseyip kullanmışlardır.Isaac Newton,Leonard Euler,Fabrice Bellard,Franciscus Vieta gibi bilim tarihinin en önemli isimleri Pi sayısını kullanmışlardır.

Yüzyıllar öncesinde dahi matematikçiler,Pi sabitini kullanarak farklı alanlarda hesaplamalar yaparak formüller üzerinde çalışmışlardır.Pi sayısının sonsuza dek devam ediyor olması,matematikçilerin bu sayıya olan merakının artmasına neden olmaktadır.Çoğumuzun hafızasında Pi sayısı 3,14 veya 22/7 olarak yer etmiş olsa da, Pi'nin gerçek değeri bunların ikisi de değildir.Peki kaçtır?İşte bu soru Pi sayısını tam olarak hesaplamak isteyenleri 4000 yıldır meşgul etmektedir.Teknoloji çağında olduğumuz günümüzde bile Pi sayısının virgülden sonra kaç basamağı olduğu hesaplanamamıştır. 

Pi sayısının virgülden sonraki basamaklarını ezberlemeye çalışılmış hatta yarışmalar düzenleyerek rekorlar kırılmıştır.Dünyada Pi'nin 1000 basamağını ezberleyenler kulübü ya da 100 basamağını ezberleyenler kulübü gibi topluluklar kurulmuş durumda.Türkiye'den Lamia Sarıpınarlı 1050 basamağını ezberleyerek listenin 107.sırasına yerleşmiştir.Şu ana kadar 67890 basamağı ezberlenmiştir.

Pi sayısındaki gizemi fark eden matematikçiler araştırmalar sonucunda Pi'nin virgülden sonraki şu ana kadar 1.24 trilyonuncu basamağına kadar hesaplamışlardır. Sadece bu rakamları bulmak Pi’nin gizemini aralamamış hatta daha da ilginç bir sayı olduğunun farkına varılmasını sağlamıştır.

Pi sayısının virgülden sonraki sayıları hiç kendini tekrarlamadan rastlantısal bir düzende  ilerlemektedir. Daha da ilginç olanı bu rakamların arasında her insanın telefon numarası, okul numarası, tc sini bile bulabilmenizdir. Doğum tarihini  yazıp Pi'nin kaçıncı basamağı olduğunu söyleyen bir web sitesi bile vardır(Find Your Pi Day). Araştırmaları ilerleten bilim insanları eğer bu rakamlara harf verilseydi bütün sözcükler karşımıza geleceğini söylemişler hatta rakamlarını ezberlemesini kolaylaştıran hikaye kitapları yayınlamışlardır. Sadece bir sayı Pi, her sayıdan  farklı her şeyi içinde bulunduran.

Pi sayısına karşı birçok insan merak duymuş yeni şeyler ortaya çıkarmaya çalışmışlardır. Müziği de etkilemiştir Pi sayısı .Notaları , rakamlarla eşleştirdiğinde çok güzel bir beste ortaya çıkmıştır. Renkleri de aynı düzende eşleştirdiğimizde ise güzel bir tablo karşımıza çıkmamaktadır.

Pi sayısının en önemli kullanım alanı, bir dairenin ya da çemberin ya da bunlara benzer üç boyutlu geometrik şekillerin çevreleri, alanları ya da hacimlerinin hesaplanmasıdır. Ayrıca açısal hız hesaplamalarında ve frekansların dalga boylarının hesaplanmasında da pi sayısı kullanılmaktadır. 
Otomobil lastiklerinin çap hesabında, inşaat kolonlarının çaplarının hesaplanmasında Pi sayısı kullanılmaktadır.

Evren kadar gizemli ve değerli olan pi sayısı; her yıl 14 mart gününü de Pi günü adı altında çeşitli etkinliklerle kutlanır. Niye 14 mart? Bunun nedeni Amerikan tarih  formatında 3/14  pi sayısının bilinen en uygun hali şeklinde yazılmasıdır. İngilizcede Pi'nin pay diye okunması ve turtanın pie diye yazılması sonucunda dünya pi günün turtalarla kutlanılmaya başlanmıştır.Ne tesadüftür ki mart aynı zamanda önemli bilim insanı Albert Einstein’in de doğum günüdür.

Bir sayı düşünmeliyiz ki her bilimde karşımıza çıkan her rakamı bilinmeyen  ve rakamlarının içinde her  bir rakamı her bir sözcüğü bulabileceğimiz, kendi şiiri, kendi bestesi hatta kendi günü olan matematikte sonsuzluğun sembolü Pi sayısı hala ilginç değil mi? İçimizdeki merak ve araştırma duygusunu  keşfetmemiz ,senede bir gün dolu dolu yaşamamız ve  hatırlamamız için kutlanmalıdır Pi günü.

14 Mart Dünya Pi Günümüz Kutlu Olsun.