Matematik Terimleri Sözlüğü'nde "matematik"; "biçim, sayı ve çoklukların yapılarını, özelliklerini ve aralarındaki ilişkilerini us bilim yoluyla inceleyen ve sayı bilgisi, cebir, uzay bilim gibi dallara ayrılan bilim" olarak tanımlanmaktadır.
Eski tarihte, sayıların ve şekillerin ilmi olarak tanımlanan matematik, zaman içinde diğer bilim dallarında olduğu gibi büyük bir gelişme gösterdi ve tek bir ifadeyle tanımlanamayacak hale geldi. Peki nedir bu "matematik" ?
Matematik ilk başta kolay olarak başlasa da bir süre sonra iş toplama çıkarmadan öteye geçip mantık kurmaya , teoremlere , ispatlara geldiğinde, bunlar benim işime nerede yarayacak ki dediğinizi duyar gibiyim. O zaman şöyle başlayalım...
Her şeyden önce matematik toplama ve çıkarma yapmak veya formülde sayıları yerine yazıp işlemin sonucunu bulmak demek değildir.Nasıl ki lezzetli bir yemek yapabilmek için büyük bir tencerenin içine bütün sebzeleri atıp kaynatmak yeterli değilse , matematikten de tat alabilmeniz için sadece formülleri bilmek yeterli değildir.Bir probleme karşı çözüm üretmek, o formülün o probleme uygun olup olmadığını belirlemek, mantık kurmak gerekir.Peki nerede bu "matematik"?
Her yerde...
Günlük hayatınızda...
Eğer çalışan bir insansanız günlük planınızı kümelerle eşleyebilirsiniz.
Mesela sabah 8.00 - 9.00 arası hazırlanma kümesi
09.00 - 18.00 iş kümesi
19.00 - 23.30 ev kümesi
24.00 - 07.30 uyuma kümesi
Bu durumda, kahvaltı; elemanıdır hazırlanma kümesinin şeklinde kafanızda modelleme yapabilirsiniz.
Veya fonksiyon konusunu düşündüğünüzde, fonksiyonu kahve makinelerine benzetip para attığınızda karşılığında kahve almanız fonksiyondur.Bozuk kahve makinesi paranızı olduğu gibi geri vereceğinden birim fonksiyonla onu eşleştirebilirsiniz.Sonuçta birim fonksiyonda aldığı elemanı çıktı olarak vermiyor muydu ? Bir kahve makinesinin içinde sadece bir tür kahve olduğunu düşündüğümüzde de hangi parayı atarsak atalım aynı kahveyi alacağımız için bu makine çeşidini de sabit fonksiyonla eşleyebiliriz mesela..
Matematiğin kendi içindeki daha bir çok konuyu bu şekilde somutlaştırabiliriz aslında.Birde bunların dışında başka alanlarda kullanılan "matematik" var elimizde. Fizik,mühendislik,kimya,tıp,sanat hukuk alanlarında, dijital saatlerde, televizyonlarda , cep telefonları,otomobiller,ısıtma sistemleri gibi gibi gibi... Bir de bunların dışında doğanın matematiği var, ormanların bir matematiği hayvanların matematiksel analizi...
Hope College’den matematikçi Tim Pennings 2003 yılında The College Mathematics Journal’da yayımlanan makalesiyle, köpeği Elvis’in "matematik"sel analiz (calculus) yapıyor gibi göründüğünü dünyaya duyurmuştur.Suya atılan tenis topunu yakalamak için çoğu zaman önce kumsalda biraz koşan Elvis daha sonra suya dalarak en kısa sürede topa ulaşıyormuş.Bir başka deyişle, suda farklı, karada farklı hızla ilerleyebilen köpek, A noktasından B noktasına en kısa sürede ulaşabilmesi için hangi noktada suya girmesi gerektiğini biliyormuş ve bunun üzerine College Mathematics Journal’da yayımlanan bir çalışma daha, köpeklerin topu getirmek için en uygun yolu seçtiğini göstermiş.
Bunun dışında ormanların da özel sayıları var. Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’ndan Geoffrey West "Bir ormanda yürüdüğünüzde gelişigüzel görünür; ama aslında ortalamada oldukça düzenlidir" diyor. West, yakın bir geçmişte Arizona Üniversitesinden Brian Enquist ve Cornell Üniversitesinden Profesör Karl Niklas ile birlikte, yetişkin bir ormanda, aynı kütleye sahip ağaçların arasındaki ortalama uzaklığın, gövde çapları ile orantılı olduğunu keşfetmiş. Bir de bitkilerdeki çam kozalaklarında, kaktüslerde, ayçiçeklerinde ve diğer bitkilerde görülen spiraller, çoğu kez Fibonacci dizisi olarak bilinen ünlü "matematik" dizisindeki sayıları kodladığı görülmüş.
Evet ne demiştik "matematik" her yerde.Son olarak insanın doğasına bakacak olursak yine bir sürprizle karşılaşıyoruz.ALTIN ORAN.Nedir bu altın oran ?
Matematik ve sanatta, bir bütünün parçaları arasında gözlemlenen, uyum açısından en yetkin boyutları verdiği sanılan geometrik ve sayısal bir oran bağıntısıdır. İlk olarak kimler tarafından keşfedildiği bilinmese de, Mısırlıların ve Yunanların bu konu üzerinde yapmış oldukları bazı çalışmalar olduğu görülmektedir.Hayvanlarda,bitkilerde hatta bazı markaların sembollerinde bile karşılaştığımız altın oranı insan vücudunda inceleyecek olursak;göbek ile ayak arasındaki mesafe 1 birim olarak kabul edildiğinde, insan boyunun 1,618' e denk gelmesi en başta verilebilecek örnektir.Bunların dışında vücudumuzdaki diğer altın oranlar ;
Parmak ucu-dirsek arası / El bileği-dirsek arası
Omuz hizasından baş ucuna olan mesafe / Kafa boyu,
Göbek-baş ucu arası mesafe / Omuz hizasından baş ucuna olan mesafe,
Göbek-diz arası / Diz-ayak ucu arası.
Bunların dışında ideal bir insanın yüzünü incelediğimizde yine karşımıza bir çok yerde altın oran çıkmaktadır.
Galileo Galilei'ninde dediği gibi evrenin kitabı "matematik" diliyle yazılmıştır.Belki anlattığımız konular somut olarak direk karşımıza çıkmasa da sıradan geçirdiğimiz bir günün içerisinde "matematik" var.Günlük plan yapmamızın , mantık , neden-sonuç ilişkisi kurmamızın temelinde hep "matematik" var.Yaşadığımız doğayı incelediğimizde bitkilerde,hayvanlarda,insanlarda matematiğin el attığı bir alan mutlaka var.Yani nerede karşıma çıkacak,nerede kullanacağım diyenlere nereden baksan "matematik" diyebileceğimiz kanıtlarımız var.
SİMAY AYDIN
Lise Matematik Öğretmeni
Şu an herhangi bir yorum yok. İlk yorumu yapmak ister misiniz?
