Ozon tabakasında delik mi var? Çaya atılan şeker eridi mi, çözündü mü? Plastik kısımdan tut elektrik çarpmasın! İlkokulda plastik tarak kağıt parçalarını nasıl çekti? Aynı ortamda bulunan demir kap mı daha sıcak plastik kap mı? Buz erirse kütlesi azalır mı?

Günlük hayatta bu soruların en az bir tanesini duymuş ve kendi bilgi birikimize göre cevap vermişizdir. Bazen aynı kavrama yönelik çelişkili bilgiye sahip olduğumuzun bile farkına varamamışızdır. Çayın içine şekeri attığımızda çözünme olayı gerçekleşmesine rağmen çoğu insan “eridi” ifadesini kullanır ya da ozon tabakasının delinme olayını ise deliği kağıdın ortasında ki kocaman bir boşluğa benzetir.  Deodorantları kullandıkça ise bu delik gittikçe büyür algısı yerleşir. Oysaki  burdaki  olay ozon gazını oluşturan moleküllerin azalmasından başka bir şey değildir. Peki öğretmenlerin sürekli düzeltmesine, uyarmasına karşılık neden öğrenciler kavram kargaşasına düşer? Bu kavram yanılgılarının en büyük sebeplerinden biri öğrencilerin günlük yaşam deneyimleridir. Yoksa aynı anlatımı dinledikleri halde nasıl olur da bilgiyi farklı bir şekilde yorumlayabilirler?

Öğrenme dediğimiz kavrama bakacak olursak gündelik yaşamın ve geçmişte öğrendiklerimizin yeni öğrenmelere temel oluşturduğunu biliriz. Yeni öğrendiklerimizin anlam kazanabilmesi eski bilgilerimizin ışığında gerçekleşir. Ezber bilgiden kurtulup öğrenci merkezli eğitim sürecinde öğrencilerin, yeni kazanacakları bilimsel bilgiyle geçmişten getirdikleri bilgiyide takip etmek gerekir. Geçmişten getirilen yanılgıya doktor edasıyla yaklaşıp zamanında tespit edilmesi yeni bilgiler için yerinde bir müdahele olacaktır. Bu bağlamda kavram karikatürleri kurtarıcı hale gelmektedir. Sınıf ortamına poster şeklinde getirilen karikatürlerdeki karakterlerden hangisinin haklı olduğu ya da doğruyu söylediği sınıftaki öğrencilere sorulur ve bir tartışma ortamı yaratılır. Yorum getiren her öğrenciye nedeni sorulur ve böylece öğrencilerin düşünme biçimleri öğrenilir. Geçmişten getirdiği yanılgılar, kavram kargaşaları ortaya çıkarılır. Böylece yeni öğrenmeler daha sağlam temellere dayanır.

Bu arada merak edene tabi ki Ali haklı…

Güneşli Okyanus Koleji-Kimya Öğretmeni

Selime Çöp