Fizikte Belli Başlı Kavram Yanılgıları

1. Öğrenciler derse, çoğunluğu doğal olaylara dayalı olmak üzere, çok sayıda ve çeşitli kavram yanılgısına sahip olarak gelirler. Fizikle ilgili kavramları, karşılaştıkları olayları bilimsel yaklaşımdan farklı bir tarzda açıklamakta kullanırlar. Öğrenciler kendi aralarında herhangi bir doğal olay hakkında çok sayıda farklı görüşe de sahip olabilir.

2. Kavram yanılgıları yaş, yetenek, cinsiyet ve kültürel geçmişten bağımsızmış gibi görünmektedir. Bunlar inatçı bir şekilde öğrencilerin zihninde kalır ve genellikle de geleneksel öğretim yolu ile değiştirilemez. Öğrencilerin sahip oldukları kavram yanılgıları, çoğu kez, eski bilim adamlarının ve filozofların kavramları ile paralellik gösterir.

3. Kavramsal değişim sağlamak üzere tasarlanan öğretim stratejileri uygulandığında üç temel sonuç ortaya çıkmıştır:
* Bilimsel çevrelerin görüşü ile uyuşan kavramların oluşumunu kolaylaştırmada başarı sağlanmaktadır.
 ** öğretim süresince gelişen farklı olaylar her zaman beklenen bilişsel değişimleri sağlayamamaktadır.
*** öğrenciler testteki sorulara doğru cevap vermiş olsa dahi çoğu kez sahip oldukları kavram yanılgılarını sürdürmektedirler.

4. Bilimsel kavramlar anlatılırken, çoğu kez, öğrencilerin bunları hemen anladıkları düşünülür. Ancak, öğretim süresince öğrencilerin kavram yanılgıları sunulan bilimsel kavramlarla, tahmin    edilemeyecek kadar büyük ölçüde etkileşerek istenmeyen olumsuz sonuçlar doğurabilir.

5. Öğrenciler aynı anda birbirleriyle çelişkili kavramlara sahip olabilir. Bu kavramlardan bazıları fen derslerini sürdürmekte ve sorulan soruları cevaplamakta kullanılırken diğerleri okul dışında  yaşanılan olayları açıklamakta kullanılır.

6. Yıllarca fen dersi almış olmalarına rağmen birçok yetişkin ve fen öğretmeni öğrenciyken sahip oldukları kavram yanılgılarını sürdürebilmektedirler.

7. Kavram yanılgıları her bir öğrencinin geçmişteki karmaşık kişisel deneyimine dayanmaktadır. Bu deneyimler; dünyayı gözlemlemek, kişisel kültür ve kullandıkları dil olabileceği gibi  televizyon yoluyla öğrenme ve okulda alınan fen dersi öğretimi de olabilir. Her bireyin kendine özgü bir geçmişi vardır, dolayısı ile diğer öğrencilerden farklı kavram yanılgılarına sahip olabilir.

 Fizikte belli başlı kavram yanılgıları;
* Tüm araştırmalarda tek bir bilimsel yöntem kullanılır.
* Kuramlar doğrulandığında yasalara dönüşür.
* İvme ve hız daima aynı doğrultudadır.
* Aynı yükseklikten bırakılan ağır cisimler hafif cisimlere göre daha önce yere düşer.
* İvme ile hız aynıdır.
* Boşlukta yerçekimi ivmesi yoktur.
* Yerçekimi kuvveti cisimlere sadece düşerken etki eder.
* Durmakta olan iki cisim aynı eylemsizlik değerine sahiptir.
* Hız mutlaktır ve gözlem çerçevesine göre değişmez.
* Newton’un üçüncü yasayına, bir cisme etki eden normal kuvvet daima cismin ağırlığına eşittir.
* Bir cisim hareket ettiğinde, ağır cisimler hafif cisimlere göre daha büyük itme uygular.
* Uçakların yavaşlamasının sebebi hava sürtünmesidir.
* Tüm düşen cisimlere etkiyen yerçekimi kuvvetin değeri aynıdır.
* Uzayda yerçekimi kuvveti yoktur.
* Atmosfer dışında yerçekimi kuvveti yoktur.
* Enerji kullanılır, azalır veya tükenir.
* Enerji, bir türden diğer türe dönüşürken kaybolur.
* Tork, kuvvet ile aynıdır ve kuvvet ile  aynı yönlüdür.
* Gezegenler düzgün çembersel yörüngede dolanırlar.
* Tüm gezgenler kendi yörüngelerinde aynı hızla hareket eder.
* Güneş etrafında dolanan tüm gezegenler aynı periyotla döner.
* Uzaygemilerinin hareketi Güneş’ten etkilenmez.
* Uzay mutlak boşluktur.
* Işık daima doğrusal olarak yayılır.
* Boşluk sesi iletir.
* Isı iç enerji ile aynıdır.
* Soğuk cismin sıcaklığı yoktur.
* Denizden alınan bardak suyun ısısı, deniz suyunun ısısından küçüktür (Olmayan ergi!).
* 40 °C sıcaklık, 20 °C sıcaklığın iki katıdır.
* Düşük sıcaklık için bir limit yoktur.
* Işık bir parçacıktır.
* Işık dalga ve parçacığın karışımıdır.
* Uzunluk ve zaman sadece bir gözlemci için değişir..
* Bir kondansatör ile bir pil aynı prensiple çalışır.
* Bir kondansatörün sığası yük miktarına bağlıdır.
* Dirençler yük tüketir.
* Bir pilin içerisinden akım geçmez.
* Büyük cisimler büyük dirence sahiptir.
* İletkenlerin direnci yoktur.
* Kuzey ve güney kutup, pozitif ve negatif yük ile aynıdır.
* Yüklü cisimler devre etrafındaki tüm yönlerde hareket eder.
* Bir transformatörde enerji kaybolmaz.
* Işık, herhangi bir andaki bir noktada parçacık şeklinde olabilirken başka bir noktada dalga şeklinde olabilir.
* Tüm fotonlar aynı enerjiye sahiptir.
* Dalga fonksiyonu bir elektronun yörüngesini tanımlar.
* Elektronlar fiziksel olarak protonlardan (nötronlardan) daha büyüktür.
* Nötr cisimlerde yük yoktur.
* Elektronlar devrede yaklaşık ışık hızı ile hareket eder.
* Statik elektrik, elektrik akımının tersidir.
* Klasik fizik yasalarının yerini modern fizik yasaları almıştır.
* Yıldız ve gezegen aynı şeydir.

Arkadaşlar ne olursa olsun unutmayalım ki; ''Bir konuda hiç bir kavrama ve bilgiye sahip olmamak, o konuda kavram yanılgısına sahip olmaktan çok daha iyidir''

Buket HIZARCI

Fizik Öğretmeni