Enerji Kaynaklarının Kullanımı

İnsanoğlunun hayatındaki yeri son yıllarda hızla artış gösterse de aslında yaşamın başlangıcından beri hayatların tamda merkezi enerji olmuştur.

Çağlar boyunca insanlar, ihtiyaçları doğrultusunda hayatlarını geliştirmeye çalışarak yeni enerji kaynakları ve kullanım alanları arayışına girmiş, bu amaç doğrultusunda 19.yy dan itibaren çok daha gelişmiş ve kullanışlı sistemlerin üretimine geçmiştir.

Günümüzde gerek artan nüfus gerek gelişen sanayi ve teknoloji faaliyetleri nedeniyle enerji kaynaklarına olan ihtiyacımız gün geçtikçe artmaktadır.

Özellikle son yıllarda sohbetlerimizde enerji ile ilgili konulara daha sık yer vermeye başlamamızın yanında gün geçmiyor ki medyada enerjiyle ilgili bir habere rastlamayalım.

”Ülkemizde enerji sıkıntısı var ! ‘’

 ‘’Dünyada ki petrol tükeniyor ‘’

‘’ Enerji tasarrufu yapmalıyız! ‘’

‘’ Enerji fiyatları gün geçtikçe artmaktadır, enerjiye zam geldi! ” gibi sözlere hiç de yabancı değiliz.

Günümüzde artan petrol ve doğal gaz fiyatları, fosil yakıtların tükenme tehlikesi ve enerji sürekliliğinin sağlanmak zorunda olması nedenleriyle "enerjinin çeşitlendirilmesi" enerji politikalarının vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelmiştir. Bu nedenler yenilenebilir (tükenmeyen-doğal olarak doldurulan)enerji kaynaklarının da enerji yelpazesinde yer almasına yol açmıştır.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişimini destekleyen bir başka gelişme de 90'lı yıllarda çevre bilincinin ortaya çıkmasıdır. Bu bilinç, geleneksel enerji üretim ve tüketiminin çevre ve doğal kaynaklar üzerinde yerel, bölgesel ve küresel seviyede doğrudan olumsuz etkilere neden olduğunun anlaşılmasına ve atmosfere kirlilik yaratıcı emisyon vermeyen yenilenebilir enerji kaynaklarının "temiz enerjiler" olarak destek görmesine yol açmıştır.

Güneş,hidrolik, rüzgâr, jeotermal, biyokütle, deniz dalga, med cezir başlıca yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına gösterilen ilgi, ithalat bağımlılığının azaltılmasına, çevrenin korunmasına, kaynak çeşitlendirmesine olan olumlu katkıları, tarım ve imalat sanayii gibi ilişkili olduğu sektörlerde yeni iş alanlarına imkan tanıması, yerel bazda ve modüler olarak istenilen miktarda enerji talebini karşılayacak şekilde kurulabilmesi, daha çok kırsal ve dağınık yerleşim yerlerinin enerji talep yapısıyla uyum gösterebilmesi gibi nedenlerle önem kazanmakta ve AB ülkeleri ve dünyada pek çok ülke 1980'li yılların sonlarından itibaren yenilenebilir enerji üretimini desteklemektedir. 2015 yılında elektrik üretimindeki payı yaklaşık % 15 ler de olan yenilenebilir enerji, 2050 yılına kadar elektrik üretiminde % 65 paya sahip olacak.

Peki bizim ülkemizde son yıllarda önemi ancak anlaşılmaya başlanan yenilenebilir enerji kaynaklarına dünyanın yaklaşımı nasıl ?

Tabi ki gelişmiş ülkelerde yenilenebilir enerjilerin elektrik enerjsi üretiminde kullanımı daha yaygındır ve birer ‘’eko-şehir’’olma çalışmaları daha hızlı gelişmektedir.Almanya’nın en önemli merkezlerinden Münih, 2015 yılı içinde temiz enerjinin % 80'ini yenilenebilir enerjiden üretecek. Büyük plan ise, 2025 yılında su, jeotermal, rüzgâr ve güneş enerjisi ile şehrin tüm enerji ihtiyacını yenilenebilir enerji üzerinden elde etmek.

Colorado Eyaleti'nden Aspen 2015 yılında % 100 yenilenebilir enerjiye geçmeyi planlıyorlar. 

2003 yılı dünya elektrik üretiminin % 17.6'u yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmiştir.

Güneş enerjisinin kullanımında Almanya, İtalya, Çin, Amerika, Japonya, İspanya, Fransa, Avusturya dünya ülkelerine öncülük yapmaktadır.

Güneş pv piyasasında yüzbinlerce evin çatılasında pv uygulamaları ile Almanya ve Japonya lider konumdadır. Çıkan son haberlere göre Amerikalı mucit ve girişimci Elon Musk, güneşten elektrik üreten güneş enerjili kiremit ile güneşten elde ettiği enerjiyi depolayıp daha sonra binalara ulaştıran bataryaların yeni modellerini tanıtmıştır.

Fas devasa güneş projesinin son etabına başladı, yaklaşık 1.1 milyon insanın elektrik ihtiyacını karşılamayı hedefleyen Nur adlı 582 Megavat kapasiteli güneş enerjisi alanı projesinde sona yaklaşılıyor. 

Rüzgar enerjisinde Dünya toplam rüzgar kurulu gücünün üçte biri Almanya'dadır. Almanya’yı Amerika, Çin, Almanya,İspanya, Hindistan, İtalya, Fransa,İngiltere Portekiz, Danimarka şeklinde olmuş,rüzgar enerjisini birincil enerji kaynağı olarak kullanan ilk ülke ise Ispanya olmuştur.( İspanya Rüzgar Enerjisi Birliği (AEE) verilerine göre) Rüzgar enerjisi ülkenin, 2013 yılı toplam elektrik talebinin % 20,9’unu karşılamış, ülkenin ürettiği elektriğin % 42,4’ü yenilenebilir enerji kaynaklarından gelmiştir.

Biyokütle enerjisi alanında Biyodizelin Dünyada ki kullanımında Almanya yılda 2 milyon litre'den fazla tüketimle lider, bunu Avusturya, Belçika, Fransa, İtalya, Endonezya ve Malezya izlemektedir.

Görüldüğü gibi tüm Dünya ülkelerinin son yıllarda üzerinde durduğu ortak konu yenilenebilir enerji kaynakları olmuştur. Kopenhag, Munih gibi farklı ülkelerden birçok şehir yenilenebilir enerji için çalışmaları artırmış ve birer 'eko-şehir' olmayı amaçlamaktadır.

Bu sebeple bizlere düşenönce kendimizi sonra çevremizdekileri yenilenebilir enerji kaynakları bakımından bilinçlendirmek ve daha bilinçli bireyler yetiştirme konusunda sorumlulukhissetmektir.

Ülkemiz için yenilenebilir kaynakların kullanımı ile enerji üretimlerindeilk sıralarda olacağımız günler diliyoruz.

Esra Çömlek GÜLBEN

Fen Bilimleri Öğretmeni