Biz kök hücre tanımını bile yeni öğreniyor iken aslında kendi kendini yenileyebilen kan hücreleri varlığını ilk kez 1950'li yıllarda kendini göstermiştir. 

Vücudumuzda çok sayıda bulunan farklılaşmış hücreler ciddi hasar görmüş ya da hastalanmış ise doğal yollarla yenilenemezler. Kök hücreler bu hastalanmış ya da hasar görmüş hücrelerin yerine sağlıklı ve işlevsel hücreler oluşturmak için kullanılırlar. “Hücre tedavisi” olarak adlandırılan hastalıklı hücrenin sağlıklı hücre ile yer değiştirmesi işlemi organ nakline benzer, tek fark bir organ yerine hücrenin nakledilmesidir.

Bugün kullandığımız anlamdaki kök hücrenin tanımı ise 1961 yılında deney hayvanlarında yürütülen çalışmalar üzerine yapılmıştır. Kan kanseri, kemik iliğinin tam olarak çalışmadığı bazı kan hastalıklarında kemik iliği nakilleri, doku uyuşmazlığı bulunmayan kişiler arasında uzun yıllardır uygulanmaktaydı. Kemik iliği nakillerinin başarı kazanmasıyla birlikte 1970'li yıllarda kemik iliğini oluşturan temel hücrelerin, yani bugünkü kullandığımız tabiri ile kök hücre nakli gündeme geldi ve ilk uygulamaları tıp dünyası ve özellikle hastalar için umut verici oldu. Bu tarihlerden başlayarak kök hücre nakilleri giderek daha fazla uygulanmaya başladı ve ilk önceleri yalnızca kemik iliği onarımı için kullanılan kök hücreler, az sayıda da olsa, vücudun diğer organ ve dokuları için de kullanılmaya başlandı. 

Embriyolojik kökenli kök hücreleri ise 1998 yılında tanımlandı, ancak bu hücreler ile yapılan uygulamalar, ahlaki boyutta karşılaşılan sorunlar tam olarak bir çözüme kavuşturulamadığı için, birçok ülkede sınırlandırıldı ya da yasaklandı. Buna rağmen dünyada her yıl yaklaşık olarak 15 bin kök hücre nakli yapılmaktadır.
Günümüzde kök hücresi ile yapılan yaygın uygulama şekli kişinin kendisine ait kök hücrelerin kullanılmasıdır. Bu olanaklı değilse, doku uygunluğu bulunan başka bir kişiden de (genellikle en uygun aday kardeş olmaktadır) kök hücresi nakli yapılabilir. Kardeşler arasında doku uygunluğu yaklaşık olarak %25 oranındadır. 
Kök hücre kaynakları; embriyonik kök hücreler, fetüs kök hücresi ve erişkin kök hücreleridir. Kanser, parkinson, felç, alzheimer, yanıklar, şeker hastalığı gibi birçok hastalığın tedavisinde hücre ve doku nakillerinin kaynağı olacaktır. Bunlar gibi ciddi hastalılarla savaşan insanlara çare olması sebebiyle gelecek için umut verici yöntemlerden birisidir, kök hücre teknolojisi...
       

IŞIL DİKMEN

GÜNEŞLİ OKYANUS KOLEJİ
BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ