Çocuğunuzu en iyi şekilde nasıl yetiştirebilirsiniz?

“Çocuk sonuçta ne olacak yapacak tabi.." kısmı artık tarihe karıştı. Eskiden bir çok şeyi normal karşılayan kültürümüz artık bazı davranışlara gözü kapalı bakmamakla birlikte erken önlem alma konusunda çabalamaktadır. Günümüzde olumlu davranış elde etmek için okullarda birçok teknik, evde ise bir çok kural gözümüze çarpmaktadır. Aileler çocuklarının ileriki hayatlarında sorun yaşamamaları için çok küçük yaşlarda belli bir sistem doğrultusunda gelişmelerini istemektedirler. Bu sebeple hem okuldan destek beklemekte hem de evdeki düzenini bu destekle birlikte değiştirmek istemektedirler.

Peki bu olumlu davranışları nasıl elde edebiliriz? Kolay mıdır zor mudur? Aslında belli başlı net değişmeyen noktalarla birlikte çocuğa göre süresi değişen bir süreçtir. Zorluk kolaylık kısmı çocuğun yaptığı davranışı değiştirmede inat etmesi ve bu inat karşısında ebeveynlerin ya da öğretmenlerin net duruşudur. Bu süreç ne kadar kısa olup davranış kazandırılırsa o kadar kolay olarak kabul edilir.

Peki Olumlu  Davranışlar Nasıl Kazandırılır? 

Net Olabilmek

Değiştirilmeye çalışılan davranışın ya da kazandırılmak istenen olumlu davranışın oluşma sürecinde çocuk karşısında net durabilmek gerekmektedir. Ne olursa olsun, ne kadar zorlarsa zorlasın öncelikle büyük sabır göstermelisiniz ve  duruşunuzu asla bozmamalısınız.

Olumlu Dil Kullanabilmek

Olumsuz çocuğu suçlayıcı ifadelerden kaçınmak ve olumlu aynı hedefe ulaşan cümleler kullanmak çocuğunuzu kazandırılmaya çalışılan davranışa karşı güdüleyecektir.

'Örneğin, ödevlerini yine yapmadın öğretmenin kızacak yerine, ödevlerini yaparsan öğretmenin mutlu olup sana aferin diyebilir.' Şeklinde yapabilirsiniz. Olumlu dil kullanarak çocuğunuzun suçluluk durumuna geçmesini engelleyip, kendini iyi hissederek davranışın yapılmasına katkı sağlayabilirsiniz.

Ödüllendirme ve Ödülün Ertelenmesi

Bir diğer önemli nokta ise davranışlar, beklentiler çocuğa olumlu bir dil ile anlatıldıktan sonra olumlu davranışın yapılması halinde ödüllendirmek, davranışın değişmemesi halinde ödülün ertelenmesi ve her iki durumda da çocuğa kısa net ve açıklayıcı bir tavırla durumu anlatmaktır.Maddi,pahalı,lüks ödüllendirmeler yerine sözel ödüllendirmeler sağlıklı bir benlik gelişimi için daha faydalı olmaktadır.

Tutarlı Olabilmek

Çocuğa karşı tutarlı olmak ve davranış kazandırma sürecinde ona destekçi ilerlemek önemlidir. Çünkü çocuk daha önce yapmadığı ve aslında kendisi için zor olan bir şeyi kendine benimsetmeye uğraşırken hem beden dilimizle hem konuşmalarımız hem de kendi davranışlarımızla onu pozitif yönde etkilemeliyiz.

Çocuklarda Problem Çözme Becerilerini Geliştirmek

Israrcı davranışlar var ise o davranışın sebebi sorulduktan sonra "Başka ne yapsaydın daha iyi olurdu?  ya da daha iyi hissederdin?" şeklinde sorularla çocuğu kendi cevabıyla aslında olumlu davranışı söyletmeye çalışmak yine sürecin bir parçasıdır.

“Arkadaşına sinirlendin ve onun kalemini çöpe attın peki çöpe atmaktan başka o anda ne yapabilirdin? " şeklinde sorularla farklı yanıtlar almak çocuk için çözüm sürecinde daha yardımcı olacak bir tekniktir. Ayrıca burada önemli olanın davranış olduğunu ortamda bulunan kişilerle hiç bir ilgisi olmadığını anlatmaktır. Çocuk kişileri değil yaptığı davranışı göz önünde tutmalı ve tarafsız şekilde davranışının değiştirilmesi için çabalaması istenmektedir. Sözel olarak ödülleri en küçük bir adımında bile çocuğa sunmalıyız. Bu durum çocuğu bir sonraki adıma geçmesini kolaylaştırır.

Motive olan, kendini iyi ve güvende hisseden bir çocuktan dileyin ne dilerseniz..

Psikolog Hande UYSAL