“Konuştuğumuzda duymuyor gibi”, “Bir şeyi yaptırmak gerektiğinde 50 kere söylemek zorunda kalıyoruz”. “Eşyalarını kaybediyor”. “Otururken bile sakince duramaz, kıpır kıpırdır”. “Sınıfta ayağa kalkmak için hep bir bahanesi oluyor” gibi ifadelerle tanımlanan çocuklar...
DEHB; dikkati sürdürmekte zorlanma, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtilerinin eşlik ettiği biyolojik temelli bir bozukluktur.
Her çocuk farklı sebeplerden dolayı zaman zaman hareketli ya da dalgın olabilir. Bir çocuğa DEHB tanısı konulabilmesi için bu belirtilerin birden fazla alanda ortaya çıkması ve çocuğun hayatında önemli derecede aksamaya neden olması gerekmektedir. DEHB tanısı; aile, öğretmen ve çocukla yapılan görüşmeler, uygulanan envanterler ve detaylı bir inceleme sonrasında mutlaka bir ruh sağlığı uzmanı tarafından konulmalıdır.
Her Çocuk Aynı Özellikleri mi Gösterir?
DEHB tanılaması yapılırken 3 alt tipten söz edilir.
DEHB tedavisinde sorunu kabullenip çocuğa ve yaşanılan soruna uygun yöntemler kullanılması önemlidir. Her çocuk ve ailenin yaşadıkları farklı da olsa genel olarak aileler için şunlar önerilebilir:
İşe Yaramayan Yöntemlerde Israrcı Olmayın
Öncelikle daha önce uygulanmış ve işe yaramamış tutumlardan vazgeçilmelidir. Çocuğa sürekli “yapma” demek, hızlanması için “haydi“ kelimesini tekrar etmek, söylenmek ve onun beceriksiz olduğunu dillendirmek genelde işe yaramaz ve hatta durumu daha da kötüleştirebilir.
Çocuk ebeveyn arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve çocuğu motive etmek adına, onun güçlü yanlarını keşfetmek ve bunu çocuğa hissettirmek önemlidir.
Sevgide Siz de Aceleci Olun
DEHB’li çocuklar birçok konuda olduğu gibi ilgi ve sevgi konusunda da aceleci olabilirler. Bu yüzden olumlu ilgi göstermek, cezadan ziyade ödül sistemlerini kullanmak ve çocuğun olumlu davranışlarını takdir etmek onların ilgi gereksinimini karşılar ve çocukları daha uyumlu davranmasını sağlar.
O Kaybolabilir, Rotayı Siz Belirleyin
DEHB’li çocuklar işlerini planlamakta, yapmaları gereken şeyleri hatırlamakta zorlanabilirler. Her gün uygulanan ve uyulması gereken işleri/planları poster ya da tablolar kullanarak görselleştirmek, hatırlatıcılar kullanmak çocuğa ve size yardımcı olacaktır.
DEHB’i olan çocuklar aynı zamanda çok duygusal çocuklardır. Anne-babalarının tükenmişliklerini , bunalmışlıklarını hissetmek onlara sevgisizlik gibi gelebilir. Bir çocuğa sevgi göstermenin en güzel yolu ise ona zaman ayırmaktır. Burada zamanda kasıt, iki tarafın da keyif aldığı, çocukla birebir ilgilenilen, anne-baba sorumluluklarından farklı özel bir zamandır.
Çocukların ilgi çekmek için kullandıkları; istenmeyen tutumlar, değişik sesler çıkarma gibi tehlike oluşturmayan davranışlar göz ardı edilebilir. Çocuğun bir davranışı ilgi çekmek için yaptığı açıksa, bu davranışı düzeltmek adına bile olsa onunla ilgilenmek ona istediğini vermek olur ve problem davranış pekişir.
‘’Bizi duymuyor, aynı şeyleri defalarca tekrar etmek gerekiyor’’ anne-babaların DEHB’li çocuklar için sıkça kullandığı ifadelerdir. Bu durumun önüne geçmek için komut sayısı azaltılmalı, kararlı bir ses tonu kullanılmalı, kullanılan ifadelerin açık ve net olmasına dikkat edilmeli ve çocukla göz teması kurulmalıdır.
İlaç Kelimesinden Korkmayın
İlaç kullanımı birçok ailenin şiddetle karşı olduğu, endişe duyduğu bir durumda olsa da “ilaç” kelimesinden korkmayın. İlaç kullanımının artı-eksilerini psikiyatrisiniz ile konuşmalı, aklınızdaki tüm soruların cevabını almalısınız. Çocuğunuzun ilaç kullanarak mı yoksa ilaç kullanmadan mı daha mutlu ve uyumlu olacağını iyi tartın. İlaç ve davranışsal yöntemlerin beraber kullanılmasının en iyi sonuçları verdiğini aklımızda tutmakta yarar var.
Fayda sağlamayan yöntemlerden vazgeçildiğinde ve çocuğun problemini anlayarak onunla iş birliği içinde çalıştığımızda çocuk hem okul hem de hayatında daha başarılı ve mutlu olacaktır.
Psikolog Tuba Aydın
Şu an herhangi bir yorum yok. İlk yorumu yapmak ister misiniz?
