Ana Dil Eğitiminde Ailenin Yeri

Eğitim, Türk Dil Kurumunda; çocukların ve gençlerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veya dışında, doğrudan veya dolaylı yardım etme, terbiye olarak tanımlanmaktadır. Ana dili ise bireyin doğmuş olduğu toplumun kullandığı ve ilk öğrendiği dildir. Peki ana dili eğitiminde aile nerede yer almaktadır?

            Dünyaya geldiğimiz ilk andan itibaren aile içerisinde her geçen gün yeni şeyler öğreniriz. Bunların başında gelen ve ömür boyu öğrenilmeye devam eden ana dilimizdir. Aile içinde öğrenmeye başlarız ve yine belli bir yaşa gelene kadar da eğitimimizi aile içinde sürdürürüz.0 -6 yaş aralığında geçen ana dili öğrenme sürecinde öğrendiğimiz ilk şey kelimedir. Dilin temel yapılarından olan kelime eğitimini cümleler takip eder. Bunları öğrenmek doğal süreç içerisinde gelişir.

            Ailenin ana dili eğitiminde bilinçli ve planlı olarak dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Örneğin; ana dilini günlük hayattaki konuşmalarımızda ne kadar doğru, ne kadar saf haliyle kullanırsak gizil öğrenme yoluyla çocuklar da bu doğru kullanımları öğrenirler. Bir diğer örnek ise ana dile ait kalıplaşmış ifadeler. Yaşanılan duruma uygun atasözleri, deyimler ya da “geçmiş olsun”, “hayırlı olsun”, “çok yaşa – sen de gör” gibi ifadeleri kullanarak da çocukların ana dili eğitimine katkı sağlanacaktır. 6 yaş ve sonrasındaki okul hayatı boyunca da çocuğun örgün eğitimde aldığı teorik kuralları uygulamaya geçirmesine destek olmalıdır aile. Eğer siz günlük konuşmalarınızda sık sık “okay” , “byebye” , “pardon” vb. sözcükleri sıklıkla kullanıyor; yazışmalarınızda “mrb”, “ok” gibi doğru olmayan kısaltmalara yer veriyorsanız üzgünüm ama iyi bir örnek teşkil etmiyorsunuz. Aile içindeki eğitimin başlangıcı örnek olmaktır ve siz iyi bir örnek oluşturmazsanız sizi takip eden nesiller de aynı şekilde devam eder ve ana dili bozulmalara uğrar. Ana dili eğitimi verirken bağlı olunması gereken bir diğer husus da milli benliği koruma bilincidir. Dil bir milletin bağımsızlığının simgesi, o milletin kimliğidir. Çocuklarımızı dili kullanma konusunda bu hassasiyetle yetiştirmek de ilk olarak ailenin görevidir. Bu görevi en iyi şekilde yerine getirmek de az önce belirttiğimiz gibi doğru ve iyi örnek olmaktan geçer.

            Sonuç olarak şunu diyebiliriz ki ana dili eğitiminde aile temeli oluşturur. Çocuğun ana dili temeli ne kadar özenli ve doğru oluşturulursa ilerleyen yaşlarda öğrendiği kuralları kullanabilmesi ve kendi diline sahip çıkıp onu hakkıyla konuşabilmesi o oranda başarılı olacaktır. Unutmayalım ki her eğitim gibi ana dili eğitimi de ailede başlar ve ilerleyen yıllar içerisinde ailede gelişmeye devam eder. 

Tuğba AKGÜN

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ